Na dobry początek Aperitif. Wszystko, co musisz o nim wiedzieć

Zwyczaj podawania alkoholu tuż przed posiłkiem jest praktykowany w wielu krajach świata, również w Polsce, choć ze zdecydowanie mniejszą częstotliwością niż na przykład we Włoszech czy Francji. Zresztą polska nazwa aperitif, którą określa się napój alkoholowy podawany przed posiłkiem dla rozluźnienia i pobudzenia apetytu, jest dosłowną kopią francuskiego apéritif. Sama nazwa wywodzi się prawdopodobnie od łać. aperire, co znaczy otwierać i jest tożsame z funkcją, jaką pełni ten napój.

Co to aperitif?

Najprościej rzecz ujmując, jest to napój alkoholowy, głównie na bazie wina, choć w naszej kulturze kulinarnej kojarzony przede wszystkim z wódką. Co ważne, taki alkohol nie powinien być słodki. Najczęściej są to trunki wytrawne, ewentualnie anyżowe, niekiedy z domieszką lukrecji. W dawnych czasach, w warunkach polskich jako aperitif podawano zwykle starkę lub gorzką piołunówkę. Oczywiście dla części osób moc wysokoprocentowego alkoholu może być odstraszająca, dlatego na trunek otwierający posiłek zwykle wybiera się słabsze alkohole, ewentualnie mocne alkohole rozcieńcza się gazowaną wodą, tonikiem lub sokiem.

We Francji na otwierający biesiadę aperitif najczęściej wybiera się anyżowe pastis, we Włoszech klasyczny wermut, w Hiszpanii wzmocnione, wytrawne sherry nazywane fino, ale już w Grecji podaje się coś na wzór wódki, czyli charakteryzujące się specyficznym smakiem ouzo.

Pięć typów aperitif

Trunek serwowany tuż przed posiłkiem nie może zdominować smaku obiadu. Dlatego najczęściej są to trunki gorzkie lub wytrawne, dość lekkie i niezbyt mocne. Jeśli zastanawiasz się, co podać na aperitif, najlepiej pójść w kierunku klasyki i sięgnąć po jeden z pięciu najpopularniejszych typów trunków.

• Trunki gorzkie – to najczęściej lekkie koktajle, których bazą są niezwykle popularne alkohole gorzkie. Do alkoholu dodaje się wodę gazowaną, dobrej jakości tonik lub sok owocowy, na przykład pomarańczowy. Odradza się stosowanie soków świeżo wyciskanych i z kawałkami owoców. Taki koktajl będzie zbyt treściwy, a przez to niezgodny z ideą trunku, który ma być otwarciem uczty, a nie pierwszym daniem, przystawką. Polską propozycją może być piołunówka lub starka.
• Wermut – w tym przypadku bazą aperitif są wzmacniane wina aromatyzowane, niezwykle popularne w Polsce, zwłaszcza w odmianie francuskiej, czyli białej, wytrawnej. W celu obniżenia procentowej zawartości alkoholu do wermutu można dodać wodę gazowaną lub podać go na lodzie. Najlepszym wyborem na trunek otwierający posiłek jest wermut ziołowy lub korzenny, choć stosować można również wina aromatyzowane kwiatami lub owocami. Wówczas alkohol warto rozcieńczyć wodą, odbierając mu moc słodyczy.
• Alkohole anyżowe – charakterystyczny smak anyżu często nie trafia w polskie podniebienia, ale jeśli zapytasz o aperitif – co to jest, w regionie państw Morza Śródziemnego, bardzo często otrzymasz odpowiedź, że jest to właśnie alkohol anyżowy. Anyżowe jest m.in. francuskie pastis (z dodatkiem lukrecji) i greckie ouzo. Cechą typową dla takich trunków jest mleczny kolor uzyskiwany poprzez zmieszanie alkoholu z niewielką ilością wody.
• Wina wytrawne wzmocnione – doskonałym przykładem tego typu trunku jest hiszpańskie sherry wzmocnione, czyli fino. Podobnie jak włoski aperitif, którego bazą są najczęściej wzmacniane wina aromatyzowane, także w tym przypadku wino można lekko rozcieńczyć, serwując je na lodzie lub dolewając do niego wodę. Innymi przykładami wytrawnych win wzmacnianych, które sprawdzą się jako aperitif jest portugalskie porto i madera (madeira), oczywiście wyłącznie w wersji wytrawnej.
• Koktajle kwaśne – ciekawą propozycją dla kogoś, kto nie przepada za smakami anyżowymi, ziołowymi i gorzkimi, może być koktajl sour. Kwaśny alkohol na pobudzenie apetytu być może nie jest opcją idealną, zwłaszcza jeśli przesadzimy z ilością cytrynowego lub limonkowego soku, ale jest czymś oryginalnym i silnie orzeźwiającym. Przy odpowiednim zbalansowaniu składu pobudzi kubki smakowe i będzie znakomitym wstępem do obfitego posiłku.

Właściwości aperitifu

Niezależnie od rodzaju serwowanego aperitifu, podstawową funkcją napoju jest pobudzenie apetytu. Włosi mawiają, że lepiej nie jeść na pusty żołądek i alkoholowe, skromne wprowadzenie jest jedną z możliwych opcji, by żołądek wypełnić i pobudzić do pracy. W wielu kulturach aperitif podaje się wraz z przekąskami, delikatnymi przystawki serwowanymi, przed daniem głównym.

Tak bardzo często serwuje się włoski aperitif, który najczęściej jest trunkiem lekkim, doskonale współgrającym z równie lekką kuchnią śródziemnomorską. Gdy obiad ma być obfity, wysokokaloryczny lub wyjątkowo tłusty, lepszym wyborem na aperitif są alkohole mocne, co jest rozwiązaniem typowym m.in. dla kuchni staropolskiej, gdy przed biesiadą podawano m.in. starkę i gorzką piołunówkę.

Jak serwować alkohol na pobudzenie apetytu?

Sposób podania aperitifu w największym stopniu zależy od rodzaju użytego do jego przygotowania alkoholu. W przypadku trunków mocnych, takich jak ouzo, wytrawne sherry czy calvados, zwykle podaje się je w małym kieliszku, niekiedy po delikatnym rozcieńczeniu wodą lub w zestawie ze szklanką wody.

Wówczas każdy może samodzielnie dozować moc wprowadzającego trunku, dostosowując ją do własnych potrzeb i upodobań. Z wodą zwykle podaje się również dość mocne pastis, co pozwala nie tylko obniżyć moc alkoholu, ale także złagodzić charakterystyczny, słodkawy smak anyżu i lukrecji. Słabsze alkohole, przede wszystkim wermuty, podaje się w tradycyjnych kieliszkach od wina. W przypadku koktajli używane są kieliszki koktajlowe.

Oczywiście rodzaj alkoholu wybranego na aperitif powinien korespondować z rodzajem serwowanych wraz z nim przystawek oraz podawanych chwilę później dań głównych. Gdy dania są ciężkie, treściwe i tłuste, lepszym wyborem wydają się alkohole mocne. W przypadku lekkiego posiłku optymalnym wyborem są niskoprocentowe koktajle, wermuty oraz wina wzmacniane wytrawne.