Na czym polega destylacja alkoholu?

Zgodnie z definicją zaczerpniętą z Wikipedii za destylację uznaje się proces rozdzielenia ciekłej, wieloskładnikowej mieszaniny poprzez jej odparowanie, a następnie skroplenie występujących w niej składników. W przypadku destylacji alkoholu cieczą jest zwykle zacier, a izolowanym z niej składnikiem alkohol. Nawet przy wykorzystaniu prostej metody garnkowej czystość uzyskanego alkoholu, zwłaszcza po jego kilkukrotnej destylacji, może wynosić około 90 procent. W ten sposób od lat produkuje się domowy bimber.

Destylacja profesjonalna i w warunkach domowych

Niezależnie od tego, czy proces destylacji alkoholu realizowany jest w profesjonalnej gorzelni z wykorzystaniem najwyższej jakości sprzętu, czy w warunkach domowych, metodą garnkową lub przy użyciu nowocześniejszych alembików, ma on identyczny przebieg. Przygotowany zacier (sfermentowana ciecz) jest podgrzewany do momentu powstania pary, którą następnie się skrapla, by powróciła do stanu ciekłego. Cały proces jest możliwy dzięki różnicy temperatur wrzenia alkoholu i wody. Alkohol ma niższą temperaturę wrzenia, dlatego jego opary powstają wcześniej.

Wykorzystując urządzenie do destylacji alkoholu, podgrzewamy w nim zacier do temperatury około 80 stopni Celsjusza – destylować możemy również domowe wina lub samodzielnie przygotowane piwa. Przy tej temperaturze z cieczy zaczynają wyodrębniać się pary alkoholu, które po skropleniu zmieniają się w ciecz – niemal czysty alkohol. W warunkach domowych, destylując alkohol metodą garnkową lub z wykorzystaniem lepszej jakości alembików, wciąż będzie on zawierał pewne domieszki niepożądanych związków determinujących jego specyficzny smak. Produkt z profesjonalnej gorzeli, wyprodukowany w ściśle kontrolowanych warunkach, z wykorzystaniem zaawansowanej aparatury do destylacji alkoholu, może osiągnąć czystość wyższą niż 95 procent.

Jednak nawet w warunkach domowych, przy kilkukrotnej destylacji, wciąż można produkować destylaty charakteryzujące się dużą czystością, o dość neutralnym smaku, ewentualnie wzbogacone aromatem wybranych ziół. Wystarczy używać profesjonalnego sprzętu, takiego jak alembiki miedziane, które nie pozostawiają posmaku typowego dla podgrzewanej przez dłuższy czas stali. Samodzielnie wydestylowany bimber można wykorzystać do przygotowania różnego rodzaju nalewek, smakowych wódek lub charakterystycznej okowity. Wszystko zgodnie z własnymi upodobaniami i potrzebą chwili.

Alembiki stalowe i miedziane

W związku z koniecznością wielogodzinnego podgrzewania zacieru aparatura do destylacji alkoholu musi być wykonana z materiałów charakteryzujących się dużą odpornością na działanie wysokich temperatur. Najczęściej jest to stal lub miedź.

Miedziane urządzenia do destylacji alkoholu mają tę przewagę nad sprzętem stalowym, że są znacznie wygodniejsze w czyszczeniu, a podczas ich podgrzewania nie wydzielają się substancje wpływające na smak przygotowywanych destylatów, czego nie można powiedzieć o alembikach stalowych. Oczywiście miedziane urządzenia są droższe, ale przygotowana w nich okowita ma lepszą jakość. Na miedziany alembik warto zdecydować się nawet wówczas, jeśli miałby mieć mniejszą pojemność niż jego stalowy odpowiednik.

Co warte podkreślenia, miedziane naczynia znacznie łatwiej się czyści. Nie trzeba ich długo szorować, a do usunięcia osadów ze ścianek zwykle wystarczy zwykła woda. W profesjonalnych gorzelniach, w procesie destylacji alkoholu dość często korzysta się właśnie z urządzeń miedzianych.

Podstawowe aparatura do destylacji alkoholu

Przygotowując się do procesu destylacji alkoholu w warunkach domowych, należy zaopatrzyć się w alembik lub profesjonalny destylator uzupełniony kolumną, w której można umieszczać różnego rodzaju zioła nadające produkowanym destylatom pożądany zapach i smak. Kolumny filtracyjne z filtrem węglowym pomogą w wychwyceniu związków i substancji zapachowych, które negatywnie wpływają na jakość produkowanego bimbru.

Przydatnymi urządzeniami do destylowania alkoholu są tzw. taborety gazowe, na których umieszcza się alembik oraz różnego rodzaju termometry, dzięki którym można kontrolować temperaturę podgrzewanego zcieru – alkohol paruje w temperaturze 78,33 stopni Celsjusza. Utrzymywanie stałej temperatury jest kluczowe dla uzyskania dobrej jakości bimbru.

Zaawansowana aparatura do destylacji alkoholu zwykle wyposażona jest w grzałki elektryczne i elektroniczne sterowniki, które nadzorują proces destylacji alkoholu. Dzięki temu cała procedura jest wysoce zautomatyzowana i powtarzalna, a produkowana w ten sposób okowita ma wyższą jakość niż tradycyjny bimber destylowany dość prymitywną metodą garnkową.

Użytecznym sprzętem, który zwiększy precyzję całego procesu domowej produkcji alkoholu, są różnego rodzaju mierniki i profesjonalna aparatura pomiarowa. Doskonałym przykładem takich urządzeń są cukromierze, hydrometry i alkomierze. Dzięki nim można kontrolować poziom zawartości cukru w zacierze, określić moment zakończenia procesu fermentacji czy zbadać poziom czystości – stężenia alkoholu w przygotowanym destylacie. To sprzęt przydatny, aczkolwiek można się bez niego obejść.

Warto pamiętać, że choć sprzęt potrzebny do zainicjowania procesu destylacji alkoholu w warunkach domowych jest powszechnie dostępny, to jednak zgodnie z polskim prawem produkcja wysokoprocentowego alkoholu, również na własny użytek, jest nielegalna. Dopuszczalna jest jedynie produkcja piwa, cydru czy wina, ewentualnie trunków wysokoprocentowych, ale wyłącznie z alkoholu kupionego w sklepie, objętego akcyzą.