Jakie są najpopularniejsze rodzaje piwa?

W Polsce największą popularnością cieszą się obecnie lagery, czyli piwa dolnej fermentacji charakteryzujące się dużą klarownością oraz dość lekkim, orzeźwiającym smakiem. Na przestrzeni ostatnich lat na rynku pojawiło się również sporo dotychczas rzadziej wybieranych przez konsumentów piw górnej fermentacji. Piwa ale to trunki starego typu, które dzięki piwnej rewolucji ponownie wkradają się w łaski konsumentów. Dziś piwo rzemieślnicze to w sporej części właśnie odświeżone ale.

Piwa dolnej i górnej fermentacji

Różnica pomiędzy dwoma typami piwa wynika z rodzaju zastosowanych do ich produkcji drożdży, co przekłada się na intensywność procesu fermentacji, a konsekwencji na smak i charakter chmielowego trunku. O ile w przypadku piw dolnej fermentacji proces przetwarzania cukru na alkohol odbywa się w stosunkowo niskiej temperaturze i trwa dłużej, o tyle w przypadku piwa górnej fermentacji ten proces jest zdecydowanie intensywniejszy i szybszy, co wymaga zastosowania wyższej temperatury. Poza tym trunki dolnej fermentacji wymagają jeszcze procesu lagerowania (stąd nazwa lager), czyli dojrzewania i klarowania, co musi być realizowane w niskich temperaturach.

W efekcie powstają piwa o zupełnie różnej charakterystyce, które w zależności od pozostałych składników, przede wszystkim gatunku zastosowanego słodu, chmielu i rodzaju użytej do produkcji wody, dzielą się na kolejne kategorie.

Piwami dolnej fermentacji są wszystkie lagery, czyli orzeźwiające trunki o charakterystycznym, dość lekkim słodowym smaku i wyczuwalnej, aczkolwiek wciąż subtelnej nucie chmielowej goryczki. Lager ze swojej natury jest trunkiem doskonale gaszącym pragnienie, idealnym na letnie upały, zwłaszcza, gdy serwowany jest po wcześniejszym delikatnym schłodzeniu. Przykładem jest pils, czyli klasyczne czeskie piwo z Pilzna, warzone z wykorzystaniem słodu pilzneńskiego (suszonego w niskiej temperaturze) i regionalnych czeskich gatunków chmielu, przede wszystkim chmielu żateckiego. Piwo pils warzone jest w Czechach od 1842 roku, a jego receptura stała się inspiracją do stworzenia dziesiątek gatunków jasnego, klarownego piwa w wielu zakątkach świata.

Piwami górnej fermentacji są piwa typu ale o wyraźniejszych, słodowych i chmielowych smakach, często wzbogacane dodatkowymi składnikami lub produkowane z odpowiednio przetworzonego słodu, tak by nadać warzonemu
trunkowi określony bogaty aromat i smak. Piwo ale pod względem historycznym jest trunkiem starszym niż lager, którego wytworzenie jest bardziej skomplikowane – wymaga niższych temperatur i dłuższego procesu fermentacji. Doskonałym przykładem piw ale są piwa pszeniczne (produkowane ze słodu pszenicznego) oraz ciemne typu porter (produkowane ze słodu jęczmiennego palonego), o charakterystycznym karmelowym, niekiedy delikatnie czekoladowym lub orzechowym smaku.

Najpopularniejsze lagery

Złocisty kolor i dość delikatny, orzeźwiający smak piw dolnej fermentacji podbił serca konsumentów niemal z całego ś

Złocisty kolor i dość delikatny, orzeźwiający smak piw dolnej fermentacji podbił serca konsumentów niemal z całego świata. Dziś to właśnie klasyczny lager jest najchętniej wybieranym piwem nie tylko w Polsce, ale i większości krajów świata, zwłaszcza w uznawanych za prawdziwy raj dla piwoszy Czechach i Niemczech. Za najpopularniejsze
lagery uznaje się piwo pils (tradycyjne piwo czeskie z Pilzna, które zapoczątkowało masową produkcję piw dolnej fermentacji), koźlak (piwo sezonowe) oraz bałtycki porter.

Pilznery – piwo wywodzące się z czeskiego Pilzna, warzone według tradycyjnej receptury od 1842 roku. Do jego produkcji wykorzystuje się suszony w niskich temperaturach słód jęczmienny (pilzneński), chmiel żatecki
(od czeskiej miejscowości Żatec) oraz drożdże dolnej fermentacji. Powstałe piwo wyróżnia się dużą klarownością i złocistą barwą. Jest lekkie w smaku, niezwykle orzeźwiające, z delikatną nutą chmielu. Na bazie tradycyjnej
receptury tego piwa powstało mnóstwo klasycznych lagerów, w tym cieszące się coraz większą popularnością piwa rzemieślnicze, produkowane w małych ilościach przez lokalne browary, według oryginalnych receptur, z
wykorzystaniem najlepszej jakości surowców.

Koźlaki – to mocne piwa o dużej zawartości ekstraktu (powyżej 16 procent) i alkoholu (powyżej 6 procent), warzone ze słodu jęczmiennego. Cechą charakterystyczną tych piw jest dłuższy proces fermentacji i leżakowania niż
innych lagerów, stąd są to piwa sezonowe, tworzone z myślą o różnych okresach roku. Przykładem są koźlaki majowe, tradycyjne (sprzedawane od października) czy dubeltowe lub pszeniczne, przygotowywane na Boże Narodzenie.

Portery bałtyckie – to kategoria piw warzonych z wykorzystaniem dwóch rodzajów słodu, ciemnego i jasnego, z czego wynika ich niezwykle charakterystyczna, ciemna barwa. Historia porteru bałtyckiego związana jest z
osiemnastowieczną blokadą kontynentalną i chwilowym brakiem dostępu do klasycznego angielskiego piwa typu stout. To mocne trunki o wyrazistym, słodowym smaku, jedynie z delikatnie wyczuwalną nutą chmielu.

Piwa marcowe – to trunki popularne zwłaszcza u naszych zachodnich sąsiadów, rzadziej spotykane w Polsce. Ich cechą charakterystyczną jest długi okres leżakowania i rodzaj zastosowanego do ich produkcji słodu (to stary
słód zeszłoroczny). Piwa marcowe warzone są właśnie na początku wiosny i leżakują przez lato aż do jesieni. To także tradycyjny gatunek piwa dawniej serwowanego przy okazji monachijskiego Oktoberfest (dożynki chmielowe w
Bawarii).

Najpopularniejsze ale

Historycznie znacznie starsze od lagerów, warzone z wykorzystaniem drożdży górnej fermentacji ale to segment piw charakteryzujących się bardziej złożonymi smakami, o wyrazistym aromacie i często znacznie ciemniejszej barwie, co jest pochodną stosowania słodów palonych i karmelizowanych. Piwo typu ale największą popularnością cieszy się w krajach anglosaskich, przede wszystkim w Wielkiej Brytanii, a także w Irlandii, Stanach Zjednoczonych czy Kanadzie. Takie piwa są charakterystyczne również dla tradycyjnego browarnictwa belgijskiego oraz niemieckiego. Obecnie wyróżnia się wiele narodowych stylów takiego piwa. Klasycznymi gatunkami są:

brytyjskie ale – ciemno- lub jasnobrązowe piwo produkowane na bazie słodu karmelizowanego i zwykłego, występujące w szerokim wachlarzu smaków, od wyraźnie gorzkiego do niemal słodkiego. Przykładowymi rodzajami takiego piwa jest gorzki, bursztynowy Bitter, łagodny Mild czy najbardziej klasyczny Indian Pale Ale (IPA) o wyrazistym, mocno gorzkim smaku. Obecnie IPA to bardzo często piwo rzemieślnicze, wzbogacane różnorodnymi dodatkami
przełamującymi jego gorzki smak. Jego popularnym wariantem jest AIPA (American Indian Pale Ale), z dodatkiem amerykańskich chmieli i różnorodnych, owocowych aromatów.

irlandzkie ale – to przede wszystkim ciemne piwa bazujące na słodach palonych, charakteryzujące się złożonymi smakami czekoladowymi, karmelowymi i kawowymi. Doskonałym przykładem są piwa z rodziny stout
oraz Irish Red Ale (o charakterystycznej, czerwonej barwie).

belgijskie ale – to m.in. słynne białe piwo pszeniczne Witbier, charakteryzujące się mniejszą klarownością, wyraźnie mętne, obecnie produkowane przez mniejsze browary nawiązujące do tradycyjnej receptury i metody warzenia.
Do kategorii piw górnej fermentacji zaliczamy również piwo pszeniczne produkowane ze słodu jęczmiennego z dodatkiem pszenicy lub wyłącznie ze słodu pszenicznego.

W wielu przypadkach są to piwa niepasteryzowane, charakterystycznie mętne, współcześnie chętnie produkowane przez mniejsze browary oraz hobbystów zajmujących się warzeniem piwa na własne potrzeby. Warto wspomnieć również o piwie typu stout, które powstaje z prażonego słodu jęczmiennego. To właśnie temu składnikowi zawdzięcza ciemną barwę i czekoladowo-kawowy smak. Stout zawiera również dużą ilość chmielu, który nadaje mu charakterystyczną gorycz.

Piwo z lokalnych browarów

Na przestrzeni ostatniej dekady wyraźnie rośnie w naszym kraju sprzedaż piwa pochodzącego z mniejszych, lokalnych browarów. Piwo rzemieślnicze to już nie tylko klasyczne lagery, ale także różne wariacje piw górnej fermentacji, warzonych w sposób tradycyjny lub uwspółcześniony, z wykorzystaniem niestandardowych składników, w tym ekstraktów z cytrusów lub owoców tropikalnych. Takie piwa są równie orzeźwiające jak lagery, a przy tym oferują bogatsze, intensywniejsze smaki. Często są to także piwa świeże, również pszeniczne, których nie poddaje się
procesowi pasteryzacji. Trunki tego typu charakteryzują się większą mętnością i dużą zawartością mikroelementów. Ich cechą wyróżniającą jest krótki termin przydatności do spożycia, w związku z czym dystrybucja jest trudniejsza niż tradycyjnego piwa pasteryzowanego. Piwa kraftowe w ostatnich latach wzbudzają coraz większe zainteresowanie klientów i stanowią rodzaj konkurencji dla wielkich, globalnych koncernów specjalizujących się w produkcji piw typu lager.

Piwo bezalkoholowe

Prawdziwym fenomenem ostatnich lat jest gwałtowny rozwój rynku piw bezalkoholowych, które w 2020 roku stanowiły blisko 5 procent wszystkich piw sprzedanych w Polsce, gdy jeszcze w 2017 roku było to niecałe 2 procent. To
pokazuje zmieniające się trendy i coraz większe zainteresowanie konsumentów trunkami dotychczas niszowymi, oferującymi nieco inne, zwykle znacznie bogatsze smaki niż klasyczne lagery. Rynkowe badania potwierdzają tę tendencję – procentowy udział piw typu lager w polskim rynku piwnym stopniowo spada, podobnie jak sprzedaż piw mocnych. Na popularności zyskują natomiast piwa niepasteryzowane, radlery, smakowe, rzemieślnicze specjalności oraz właśnie trunki bezalkoholowe, o tradycyjnym smaku piwa lub wzbogacane różnorodnymi, najczęściej owocowymi ekstraktami, które nadają im niezwykle świeży charakter.
Choć zdecydowana większość sprzedawanego w Polsce piwa wciąż produkowana jest przez międzynarodowe koncerny, które przejęły największe krajowe browary, to jednak rynek stopniowo się zmienia. Konsumenci coraz chętniej sięgają po piwa inne niż klasyczne lagery. Na popularności zyskują piwa kraftowe, w tym tradycyjnie
warzone i z dodatkami. Szybko rośnie również sprzedaż piwa bezalkoholowego, które przy zachowaniu tradycyjnego, słodowego smaku, nie zawiera już w swoim składzie alkoholu.