Co to jest prohibicja i jaka jest jej historia?

Prohibicja sięga początków XX wieku. W przeszłości dotknęła Polskę, Stany Zjednoczone i inne, światowe gospodarki na skutek zadbania o zdrowie obywateli, a także zmniejszenie chorób psychicznych oraz przestępstw popełnianych z powodu spożywania trunków alkoholowych. Obecnie niektóre państwa nadal praktykują prohibicję, jednak zazwyczaj obejmuje to wyłącznie zasady prohibicji częściowej. Dzisiejszy artykuł poświęcimy w całości prohibicji. Wyjaśnimy, co to jest prohibicja i jaka jest jej historia. Miłej lektury!

Co to jest prohibicja?

Książkowa definicja prohibicji przedstawia to zjawisko jako całkowity (lub częściowy) zakaz produkcji oraz dystrybucji napojów alkoholowych. W przeszłości prohibicja była na porządku dziennym między innymi w Stanach Zjednoczonych (USA). Szersze znaczenie tego wyrażenia możemy również odnieść do podobnego zakazu dotyczącego substancji odurzających (np. narkotyków).

Prohibicja na świecie

Prohibicja jest zjawiskiem, które dotyka mniej niż 10% populacji na całym świecie. Obecnie okazuje się jednak bardzo powszechna między innymi w Arabii Saudyjskiej, Iranie, Jemenie oraz Kuwejcie. Zakazy dotykają również mieszkańców Malediwów oraz Bahrajnu, jednak turyści, którzy wyznają inne religie, niż islam, mogą bez problemu kupić tam alkohol. W krajach skandynawskich obowiązuje zakaz kupowania alkoholu w niedziele i święta. Można go nabyć wyłącznie w dni powszednie, najczęściej poza centrami miast.

Warto wiedzieć!

Zakaz spożywania alkoholu nie równa się prohibicji. Obywatele mieszkający w państwach objętych prohibicją nie mogą wyłącznie handlować, transportować i dystrybuować trunków procentowych. Zakaz picia alkoholu dotyczy wyłącznie osoby wyznający konkretne religie, w odosobnionych przypadkach.

Prohibicja w Stanach Zjednoczonych

Prohibicja USA miała miejsce od 1919 r. do 1933 r. Ten okres uznano za tzw. The Noble Experiment – w tym czasie dystrybucja, produkcja oraz transport trunków alkoholowych były zakazane na terenie całego kraju.

16 stycznia 1919 roku prohibicja w Stanach Zjednoczonych została ratyfikowana, natomiast rok później (17 stycznia 1920 roku) oficjalnie weszła w życie. Od tej pory Stany Zjednoczone żyły w trzeźwości (przynajmniej teoretycznie). W rzeczywistości lata amerykańskiej abstynencji okazały się złotymi czasami przestępczości zorganizowanej. Kwitła korupcja, powstały podziemne bary, a przestępcy dzięki temu dorabiali się ogromnych majątków na zjawisku, jakim była prohibicja w USA.

Warto wiedzieć!

Ustawa Volsteada, która zapoczątkowała prohibicję, spowodowała, że słynny Al Capone zarabiał szacunkowo 60 milionów dolarów rocznie przez ok. 10 lat.

Czy prohibicja w USA była słuszna? Na to pytanie nie można odpowiedzieć jednoznacznie, natomiast wiemy, że wprowadzenie tej ustawy bardzo podzieliło obywateli Stanów Zjednoczonych. Większe metropolie podchodziły do prohibicji z dużym luzem, a grupy społeczne reprezentujące wsie i małe miasta bezwzględnie popierały tę ustawę.

Co wynika z oficjalnych statystyk na temat prohibicji po 13 latach trzeźwości Amerykanów?

Oficjalne statystyki dowodzą, że konsumpcja alkoholu w USA spadła o 50%. Szpitale psychiatryczne przyjmowały o 60-70% mniej pacjentów z depresją poalkoholową, a wszczynane sprawy sądowe związane z alkoholizmem w rodzinach znacznie się zmniejszyły (źródło: National Geographic Polska).

Zapamiętaj!

Prohibicja w USA bazująca na 18. poprawce nie zakazywała picia alkoholu. Dotyczyło to jedynie jego sprzedaży, dystrybucji oraz transportu. W tamtym okresie Amerykanie mogli zostać ukarani za kupno alkoholu, ale nie za jego posiadanie.

Prohibicja w Stanach Zjednoczonych – wyjątki

Od każdej reguły są wyjątki. To samo dotyczyło prohibicji. W USA każdy wiedział, co to jest prohibicja i zakaz alkoholu. Równie powszechne były informacje, gdzie można bezproblemowo w tamtym okresie legalnie kupić trunki wysokoprocentowe (np. whisky). Tamtejsza ustawa Volsteada zezwalała na dystrybucję whisky w aptekach jako… lek na ból głowy, ból mięśni lub przeziębienie! Recepta od lekarza umożliwiała zakup whisky w aptece raz na 10 dni.

Kiedy i dlaczego zakończyła się prohibicja w USA?

Prohibicja w Stanach Zjednoczonych została zniesiona rok po zakończeniu kampanii prezydenckiej, czyli w 1933 r. Powodów było mnóstwo – coraz gorsze nastroje społeczne, spore poparcie dla ruchu antyprohibicyjnego, a także ogromne problemy gospodarcze Ameryki, które miały zostać rozwiązane zalegalizowaniem i przejęciem sektora, którym wówczas zajmowali się gangsterzy (a w tym słynny Al Capone). W konsekwencji rząd USA po 13 latach opodatkował alkohol i wprowadził go do ogólnodostępnego obiegu.

Temat prohibicji w USA zakończymy ciekawostką. Otóż prohibicja została finalnie zniesiona dopiero w 1966 roku w Mississippi – był to stan, który jako ostatni wycofał się z powszechnego zakazu alkoholu.

Prohibicja w Polsce (stare czasy i współczesne zasady)

Istnieje wiele pytań, które wymagają odpowiedzi, m.in.: „Prohibicja – co to jest i czy nadal obowiązuje w Polsce?”, „Prohibicja – co to znaczy, jeśli mówimy o polskich standardach?”, a także „Co to prohibicja, jeśli uwzględnimy aktualne prawo obowiązujące w naszym kraju?”. Tę część artykułu wykorzystamy, żeby omówić pokrótce powyższe zagadnienia. Zacznijmy jednak od początku:

Całkowity zakaz alkoholu, w co dziesiątej gminie – prohibicja w Polsce na samym początku

Prohibicja w Polsce przebiegała nieco inaczej, niż miało to miejsce w USA. Nasz kraj nie był na tyle rygorystyczny i z obrotu wykluczono jedynie napoje spożywcze o zawartości alkoholu wyższej niż 45%. Wówczas również jeden punkt alkoholu przypadał na 2500 mieszkańców, co w praktyce oznaczało, że całe gminy i miasteczka obejmowała prohibicja.

Polski ruch trzeźwości – zakaz alkoholu popierany przez większość Polaków

Ograniczenia nie były wymysłami rządów ani osób, które były ponadprzeciętnie nadgorliwe na punkcie alkoholu. Stał za tym niezwykle obszerny ruch społeczny, co spowodowało, że organizacje antyalkoholowe powstawały jedna za drugą. Najprężniej działającymi ligami trzeźwości były m.in.:

• Polska Liga Przeciwalkoholowa,
• Koło Lekarzy Abstynentów,
• Wileńskie Towarzystwo Walki z Alkoholizmem i Innymi Nałogami,
• Polski Związek Księży Abstynentów,
• Abstynencka Liga Kolejowców.

Prohibicja w Polsce obejmowała również wyłącznie zakaz dystrybucji, transportu i sprzedaży napojów alkoholowych. Warto jednak wiedzieć, że trunki tj. wódka (poniżej 45%) i piwo były legalnie dostępne, jednak w nieco mniejszych ilościach spowodowanych ograniczeniami powstawania sklepów z alkoholem.

Prohibicja w Polsce zakończyła się mniej więcej po tym samym czasie, co w Stanach Zjednoczonych i z podobnych powodów. Państwo polskie w obliczu kryzysu w 1931 r. uznało (na skutek licznych liberalizacji), że zwiększenie dochodów i wyjście z zapaści ekonomicznej będzie możliwe dzięki całkowitemu zalegalizowaniu sprzedaży alkoholu i wprowadzeniu stosownych podatków.